گاهی وقتا تصمیمگیری سخت نیست چون گزینهها پیچیدهن؛ سخته چون دلمون نمیخواد وارد دردسرش بشیم. یکی از سبکهای رایج تصمیمگیری که خیلیها درگیرش هستن ولی حتی متوجهش هم نیستن، سبک اجتنابیه . تو این مدل، آدمها بهجای اینکه تصمیم بگیرن، تصمیمگیری رو به تعویق میندازن، میسپرنش به یکی دیگه، یا با سکوت و بیعملی، امیدوارن که مشکل خودش حل بشه. در نگاه اول شاید این یه راه خوب برای فرار از اضطراب یا پشیمونی به نظر بیاد؛ اما در عمل؟ میتونه فرصتهای مهمی رو ازمون بگیره و باعث بدتر شدن اوضاع بشه. بیاین به چندتا سوال مهم دربارهی این سبک اجتنابی در تصمیم گیری پاسخ بدیم:
۱.سبک اجتنابی تصمیمگیری چه ویژگیهایی داره؟ تعویق تصمیم: صبر میکنیم تا دقیقهی نود یا تا زمانی که یه بحران وادارمون کنه وارد عمل بشیم. فرار از انتخاب: گزینهی پیشفرض رو میزنیم یا کلاً کاری نمیکنیم، فقط برای اینکه وارد فرآیند فکر کردن نشیم. واگذار کردن به دیگران : مسئولیت تصمیمگیری رو میسپریم به یه دوست، خانواده یا حتی سرنوشت! منتظر معجزه موندن : امیدواریم مشکل خودش حل بشه یا شرایط جادویی عوض بشه.
۲چرا از تصمیمگیری فرار میکنیم؟ ترس از نتیجهی بد : نمیخوایم با حس پشیمونی یا شکست روبرو بشیم، پس تصمیم نمیگیریم که مبادا اشتباه کنیم. خستگی تصمیمگیری : مغز هم ظرفیت داره؛ وقتی کل روز تصمیمهای ریز و درشت گرفتیم، دیگه جون نداریم حتی در مورد شام فکر کنیم! ابهام و سردرگمی : وقتی نمیدونیم چی درسته یا شرایط خیلی نامشخصه، اجتناب آسونترین واکنشه. بالا بودن ریسک : تصمیمهایی که ممکنه نتایج بزرگ یا تلخی داشته باشن، بیشتر ما رو به سمت اجتناب میبرن. اضطراب و ترس از پشیمونی: فقط فکر کردن به اینکه “نکنه اشتباه کنم” میتونه باعث بشه کلاً قید تصمیم رو بزنیم.
۳. عواقب فرار از تصمیم گیری چیه؟ فرصتهایی که ازبین میرن: وقتی تصمیم نمیگیریم، خیلی از موقعیتهای خوب از بین میرن. بدتر شدن اوضاع : مشکلات رهاشده معمولاً خودشون حل نمیشن؛ بدتر میشن. آسیب به روابط: وقتی مدام تصمیمها رو میسپریم به بقیه، کمکم باعث دلخوری، خستگی یا تنفرشون میشیم. عادت به بیتصمیمی این سبک میتونه یه الگوی مزمن از indecisiveness درست کنه که دل کندن ازش واقعاً سخت میشه. البته گاهی وقتا هم این سبک بد نیست ! مثلاً وقتی شرایط واقعاً مبهمه و تصمیمگیری هیچ فایدهی خاصی نداره. یا وقتی احتمال داره مشکل خودش حل بشه. وقتی میفهمیم کسی که ازمون انتظار تصمیم داره، خودش جدی نیست و…
تصمیمگیری اجتنابی یه واکنش انسانی و رایجه؛ اما اگه حواسمون بهش نباشه، میتونه ما رو از رشد، آرامش و موفقیت دور کنه. گاهی فقط باید بشینیم با خودمون صادق باشیم و بپرسیم: «واقعاً دارم تصمیم نمیگیرم چون نمیدونم چیکار کنم؟ یا فقط نمیخوام با اضطرابش روبرو بشم؟» خودآگاهی، قدم اول برای بیرون اومدن از این چرخهست.